Vanavond presenteer ik in het Utrechtse jongerencentrum Ekko de slotbijeenkomst van het landelijke Foot Fight Project. Dat ìk tot deze taak geroepen ben is minder belangrijk dan het onderwerp van deze manifestatie: hoe gaan wij een beetje behoorlijk met de ons ter beschikking gestelde planeet om? De term vol is vol zal ik in dit verband niet hanteren, maar duidelijk is wel dat de exploderende wereldbevolking en dito economie de beschikbare ruimte op aarde in hoog tempo opsouperen. Daarom is tien jaar geleden in Rio de Janeiro door allerlei landen, waaronder Nederland, afgesproken een Nationale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling te bedenken. Dat klinkt allemaal behoorlijk abstract, maar slimme geesten bedachten een model om deze problematiek inzichtelijk te maken: de Mondiale Voetafdruk. Daarmee kun je uitrekenen hoe groot de ruimte is die jij zelf nodig hebt. Die 'voetafdruk' is afhankelijk van wat en hoeveel je consumeert. Zo neemt voedsel ruimte in, omdat het verbouwd moet worden. Maar ook papiergebruik kost ruimte: er moeten bomen worden gekapt. Transport van alles wat je consumeert kost ruimte: wegen en sporen nemen ruimte in en transport kost ook weer energie. Zo kan je ook energiegebruik naar ruimte omrekenen. Na enige berekeningen volgen resultaten die schokkend en voorspelbaar zijn. De gemiddelde Nederlander gebruikt 4,7 hectares. Dat is een voetafdruk van 9 voetbalvelden. De Amerikanen (altijd weer de Amerikanen!) gaan daar met 8,4 hectares ruim overheen, maar zij zijn dan ook wel de 'grand old men' van de consumptiemaatschappij.
En hoe groot is het voetstapje van de doorsnee Bangladees? Slechts 0,7 hectares. Als dat stukje al niet bij een overstroming wordt weggespoeld. Vaak zijn cijfertjes verdoezelend en duizelingwekkend, maar hier wordt, dacht ik, klare taal gesproken. Men heeft ook uitgerekend hoeveel ruimte er eigenlijk beschikbaar is voor ieder persoon op deze aarde. Dat wordt als volgt geformuleerd: 'Als we alle beschikbare ruimte op de aarde over alle mensen verdelen en we zorgen ervoor dat we de aarde niet uitputten, dan is er 1,7 hectare per persoon beschikbaar. Een drietal voetbalvelden. Dit noemen we het Eerlijke Aarde-aandeel.' Inmiddels is de gemiddelde Mondiale Voetafdruk van alle mensen op de wereld 2,3 ha. De conclusie is duidelijk: wij putten de aarde uit en leven op te grote voet. Wat hiertegen te doen? Bewustwording is de eerste stap. Vandaar dat ik naar www.voetafdruk.nl ben gesurfed om te zien wat voor een afdruk mijn eigen plompe poten momenteel in de geteisterde huid van Moeder Aarde achterlaten. Ik heb de vragenlijst niet al te hypocriet, zeg maar bijna tot helemaal eerlijk ingevuld en mijn score is dan ook ronduit confronterend. Tot u spreekt een grootgrondbezitter van 9,0 ha. Daarmee heb ik zelfs de gemiddelde Amerikaan verslagen. Ik verbruik vijf maal meer ruimte dan het Eerlijke Aarde-aandeel.
Met zo'n grote voet moet ik mezelf maar eens een schop onder mijn hol geven. Zo zult u mij vanmiddag niet in de file bij Breukelen aantreffen, maar in de goeie ouwe trein, met slechts één krantje (Metro uiteraard). Wandelend(!) van station Utrecht C.S. naar mijn bestemming (Bemuurde Weerd WZ 3) zal ik knabbelen aan mijn tofubol met biologische seizoensprodukten in plaats van me met de taxi naar het declarabele Argentijnse vleesparadijs te laten rijden, waar ze steaks als deurmatten serveren. Voor mijn vertrek naar Utrecht heb ik de gordijnen gesloten, de verwarming laag gedraaid en al mijn audiovisuele apparatuur helemaal uitgeschakeld.
Maar ja, hoe lang zal ik de duurzame balletdanser blijven acteren, die op zijn tenen dribbelend de aarde ontziet? Ik ben zo aan mijn eigen stampede gewend. Zelfs nu het iedereen toch wel duidelijk moet zijn dat ons gestamp allang geen klein stapje voor de mensheid meer is.

Marcel Verreck